LinguaLibre
Difference between revisions of "About/eo"
Line 64: | Line 64: | ||
== Kial partopreni? == | == Kial partopreni? == | ||
− | + | Lingua Libre baziĝas sur observado de kelkaj mankoj en la Vikimediaj projektoj kaj en Interreto entute: | |
* Manko de la diverseco: Dum la Interreto estas teorie akirebla por ĉiuj, ĝia enteno estas malproksime de prezentado ĉiujn lingvoj proporcie. Pli ol 50% da retejoj estas en la angla; nur 301 el mondaj 7000+ lingvoj havas liberan enciklopedion<sup>[https://w3techs.com/technologies/overview/content_language/all <nowiki>[1]</nowiki>]</sup>, kies enteno estas malpli kvalita kaj abunda ol por pli disvolvitaj lingvoj kiel en la angla<sup>[https://w3techs.com/technologies/overview/content_language/all <nowiki>[1]</nowiki>],[https://athenaeum.libs.uga.edu/handle/10724/37877 <nowiki>[2]</nowiki>]</sup>. Aldone, la enteno de la retejoj ofte sekvas okcidentajn normojn kaj bezonojn de verkado, kiuj nur emfazas kaj eternigas mankon de lingva diverseco. | * Manko de la diverseco: Dum la Interreto estas teorie akirebla por ĉiuj, ĝia enteno estas malproksime de prezentado ĉiujn lingvoj proporcie. Pli ol 50% da retejoj estas en la angla; nur 301 el mondaj 7000+ lingvoj havas liberan enciklopedion<sup>[https://w3techs.com/technologies/overview/content_language/all <nowiki>[1]</nowiki>]</sup>, kies enteno estas malpli kvalita kaj abunda ol por pli disvolvitaj lingvoj kiel en la angla<sup>[https://w3techs.com/technologies/overview/content_language/all <nowiki>[1]</nowiki>],[https://athenaeum.libs.uga.edu/handle/10724/37877 <nowiki>[2]</nowiki>]</sup>. Aldone, la enteno de la retejoj ofte sekvas okcidentajn normojn kaj bezonojn de verkado, kiuj nur emfazas kaj eternigas mankon de lingva diverseco. |
Revision as of 22:31, 26 November 2024
"Lingua Libre" estas la projekto de asocio "Wikimédia France", kiu celas konstrui kunlaboran multlingvan plurmedian korpuson sub libera permesilo por:
- disvastigi scion pri lingvoj kaj per lingvoj per plurmedia maniero en la reto, je projekto Vikimedio kaj ekster ĝi;
- Subteni disvolvon de retaj lingvaj komunumoj - precipe de malabunde financitaj, de minoritatoj, de nurparolaj aŭ gestaj lingvoj - por helpi al la komunumoj akiri retan informon kaj garantii vivkapablon de lingvoj de la komunumoj.
Kiel partopreni?
Vi povas uzi Lingua Libre esplorante kaj reuzante registraĵojn, kontribui al la korpuso registrante vortojn aŭ plibonigante la retejon mem en konsultado kun la komunumo.
Langeto de la Registra asistanto ebligas registri mallongajn sonojn (1 vorto, 1 esprimo), kategorigi kaj publikigi ilin je Wikimedia Commons per komputilo aŭ saĝtelefono. Por fari tion vi devas sinprezenti aŭ krei la konton de uzanto. La gvidlibro de uzanto estas je helpa paĝo.
Por ŝanĝi paĝojn de la retejo simple sinprezentu kaj alklaku Redakti (aŭ Traduki). Por aldoni paĝojn plu faru du paŝojn: entajpu la titolon de paĝo, kiun vi deziras krej en serĉilo kun antaŭvorto LinguaLibre:". Aperos la mesaĝo invitanta vin krei la paĝon. Por iu ajn komenca ŝanĝo antaŭe bonvolu konsulti la komunumon.
Kial partopreni?
Lingua Libre baziĝas sur observado de kelkaj mankoj en la Vikimediaj projektoj kaj en Interreto entute:
- Manko de la diverseco: Dum la Interreto estas teorie akirebla por ĉiuj, ĝia enteno estas malproksime de prezentado ĉiujn lingvoj proporcie. Pli ol 50% da retejoj estas en la angla; nur 301 el mondaj 7000+ lingvoj havas liberan enciklopedion[1], kies enteno estas malpli kvalita kaj abunda ol por pli disvolvitaj lingvoj kiel en la angla[1],[2]. Aldone, la enteno de la retejoj ofte sekvas okcidentajn normojn kaj bezonojn de verkado, kiuj nur emfazas kaj eternigas mankon de lingva diverseco.
- Foresto de parolaĵoj: Dum en lingvoj oni ĉefe parolas (nur 4 000 el 7 000 da mondaj lingvoj havas skribsistemojn)[4], la interŝanĝo per informo kaj konversacio per novaj informaj kaj komunikaj teknologioj ĉefe okazas skribforme, senrigarde al eblecoj de plurmedio. Al tiu perado al parolado per skribado tre forte malhelpas la obstakloj, kiel uzado de literoj de Unikodo, la skribkulturo, normigoj de ortografioj aŭ nivelo de klerigo de socioj.
- Tiu manko de diverseco kaj parolado limigas kapablon de interretaj uzantoj komuniki kaj kontribui interrete en diversajn retajn platformojn, kie ili ne povas trovi enhavon aŭ komunumon, kiu uzus ilian lingvon. Por la regionaj minoritataj lingvoj, parolata aŭ skribataj, la mankoj minacas precipe al malbone ekipitaj, multaj el kiuj nun estas sub danĝero kaj por kiuj prezentiĝo en la reto estas grava defio kaj ŝanco.
- Fakte, el la 7000 ekzistantaj hodiaŭ lingvoj, atendate estas, ke nur 2500 postvivos dum la venonta jarcento kaj nur 250 (malpli ol 5%!) akiros sufiĉan retan prezentiĝon - kiuj estos uzataj regule por komunikado bitforme per denaskaj parolantoj, kiuj fartos komforte en la Interreto - faktoro, kiu estas grava por vivkapableco de la lingvoj[5]. La iniciatoj de lingvistoj kaj apartaj aktivuloj por dokumenti kaj kunuzi interretajn datumojn, rimedojn kaj enhavojn en la konservotaj lingvoj, rekte ne kapablas vigligi la lingvajn komunumojn de la Interreto, kaj sekve restas limigita en ilia efiko.
- La Lingva libro estas la rimedo celanta forigi la mankon de subteno helpante al lingvaj komunumoj, kiuj deziras enkonstrui kaj reliefigi iliajn lingvojn en la cifereca spaco, esplorante rimedojn alternativajn al skriba komunikado, esperante ke tio liberigos retan komunikadon per kreskigo de nombro da lingvoj. La celo favoras per sia naturo al regionaj minoritataj lingvoj, kiuj estas malmulte dotitaj kiel parolaj aŭ skribaj, sed ankaŭ utilas por pli abunde dotitaj lingvoj, kiuj volas reliefigi siajn parolajn kaj vidajn aspektojn. Por plenumi la mision, la Lingva libro proponas retan solvon por amasa registrado, rezultantan per publikigo de komune prilaborita multlingva aŭdvida korpuso sub libera permesilo, kies devo estas informi per konsultado kaj revivigi per ekigo de kontribuado por novaj lingvaj komunumoj ĉe la Lingva libro kun posta eksterigo.