LinguaLibre
Difference between revisions of "About/eo"
| (5 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 64: | Line 64: | ||
== Kial partopreni? == | == Kial partopreni? == | ||
| − | + | Lingua Libre baziĝas sur observado de kelkaj mankoj en la Vikimediaj projektoj kaj en Interreto entute: | |
| − | * Manko de la diverseco: Dum la Interreto estas teorie | + | * Manko de la diverseco: Dum la Interreto estas teorie alirebla por ĉiuj, ĝia enhavo ege malproporcie reprezentas ĉiujn lingvojn. Pli ol 50% de la retejoj estas en la angla lingvo; nur 301 el la tutmonde 7000+ lingvoj havas liberan enciklopedion<sup>[https://w3techs.com/technologies/overview/content_language/all <nowiki>[1]</nowiki>]</sup>, kies enhavo estas malpli kvalita kaj abunda ol tiu de pli disvolvitaj lingvoj kiel la angla<sup>[https://w3techs.com/technologies/overview/content_language/all <nowiki>[1]</nowiki>],[https://athenaeum.libs.uga.edu/handle/10724/37877 <nowiki>[2]</nowiki>]</sup>. Aldone, la enhavo de la retejoj ofte sekvas okcidentajn normojn kaj bezonojn de verkado, kiuj nur emfazas kaj eternigas mankon de lingva diverseco. |
| − | * Foresto de parolaĵoj: Dum en lingvoj oni ĉefe parolas (nur 4 000 el 7 000 da | + | * Foresto de parolaĵoj: Dum en lingvoj oni ĉefe parolas (nur 4 000 el 7 000 da lingvoj en la mondo havas skribsistemojn)<sup>[https://www.ethnologue.com/enterprise-faq/how-many-languages-world-are-unwritten-0 <nowiki>[4]</nowiki>]</sup>, la interŝanĝo de scioj kaj informoj pere de novaj informaj kaj komunikaj teknologioj (NICT) ĉefe okazas skribforme, precipe enrete, malgraŭ ke ĝi ebligas riĉan multmedian formaton. Tiu ĉi perado de parolado per skribado estas fortege malhelpata de obstakloj, kiel la uzado de Unikodo-literoj, la skribkulturon, normigojn de la ortografioj aŭ nivelon de literacio en socioj. |
| − | *Tiu manko de diverseco kaj parolado limigas kapablon de interretaj uzantoj komuniki kaj kontribui interrete en diversajn retajn platformojn, kie ili ne povas trovi enhavon aŭ | + | *Tiu manko de diverseco kaj parolado limigas kapablon de interretaj uzantoj komuniki kaj kontribui interrete en diversajn retajn platformojn, kie ili ne povas trovi enhavon aŭ komunumojn, kiuj uzas ilian lingvon. Por la regionaj minoritataj lingvoj, parolataj aŭ skribataj, la mankoj minacas precipe la malbone ekipitajn komunumojn, multaj el kiuj nun riskas formorti kaj por kiuj ĉeesto en la reto estas grava defio kaj ŝanco. |
| − | *Fakte, el la 7000 ekzistantaj hodiaŭ | + | *Fakte, oni taksas ke el la 7000 lingvoj ekzistantaj hodiaŭ nur 2500 postvivos dum la venonta jarcento kaj nur 250 (malpli ol 5%!) akiros sufiĉan retan videblecon - t.e. estos regule uzataj por komunikado ciferecforme de denaskaj parolantoj, kiuj sentas sin komforte en la Interreto - faktoro, kiu gravas por la vivkapableco de la lingvoj<sup>[https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0077056 <nowiki>[5]</nowiki>]</sup>. La iniciatoj de lingvistoj kaj apartaj aktivuloj por dokumenti kaj kunuzi interretajn datumojn, rimedojn kaj enhavojn en la konservotaj lingvoj, ne rekte kontribuas al la vigligo de la lingvaj komunumoj en la Interreto, kaj sekve restas limigitaj en ilia efiko. |
| − | + | Lingua Libre celas kompensi tiun mankon de subteno helpante al lingvaj komunumoj, kiuj deziras enkonstrui kaj promocii sian lingvon en la ciferecan spacon, esplorante rimedojn alternativajn al skriba komunikado, kun la espero ke tio liberigos la retan komunikado en kreskanta nombro da lingvoj. Ĉi tiu celo en si mem favoras regionajn minoritatajn lingvojn, kiuj estas parole kaj skribe malbone dotitaj, sed ankaŭ utilas por pli abunde dotitaj lingvoj, kiuj volas reliefigi siajn parolajn kaj vidajn aspektojn. Por plenumi sian mision, Lingua Libre proponas retan solvon por amasa registrado, kondukante al la publikigo de komune prilaborita multlingva aŭdvida korpuso sub libera permesilo, kies alvokiĝo estas informi per konsultado kaj revigliĝo per ekigo de la kontribuo de novaj lingvokomunumoj ĉe Lingua Libre kaj poste eksteren. | |
<center>{{2020 Coolest tool award|Lingua Libre|Diversity}}</center> | <center>{{2020 Coolest tool award|Lingua Libre|Diversity}}</center> | ||
</div> | </div> | ||
Latest revision as of 23:14, 26 November 2024
"Lingua Libre" estas la projekto de asocio "Wikimédia France", kiu celas konstrui kunlaboran multlingvan plurmedian korpuson sub libera permesilo por:
- disvastigi scion pri lingvoj kaj per lingvoj per plurmedia maniero en la reto, je projekto Vikimedio kaj ekster ĝi;
- Subteni disvolvon de retaj lingvaj komunumoj - precipe de malabunde financitaj, de minoritatoj, de nurparolaj aŭ gestaj lingvoj - por helpi al la komunumoj akiri retan informon kaj garantii vivkapablon de lingvoj de la komunumoj.
.jpg)
Kiel partopreni?
Vi povas uzi Lingua Libre esplorante kaj reuzante registraĵojn, kontribui al la korpuso registrante vortojn aŭ plibonigante la retejon mem en konsultado kun la komunumo.
Langeto de la Registra asistanto ebligas registri mallongajn sonojn (1 vorto, 1 esprimo), kategorigi kaj publikigi ilin je Wikimedia Commons per komputilo aŭ saĝtelefono. Por fari tion vi devas sinprezenti aŭ krei la konton de uzanto. La gvidlibro de uzanto estas je helpa paĝo.
Por ŝanĝi paĝojn de la retejo simple sinprezentu kaj alklaku Redakti (aŭ Traduki). Por aldoni paĝojn plu faru du paŝojn: entajpu la titolon de paĝo, kiun vi deziras krej en serĉilo kun antaŭvorto LinguaLibre:". Aperos la mesaĝo invitanta vin krei la paĝon. Por iu ajn komenca ŝanĝo antaŭe bonvolu konsulti la komunumon.
Kial partopreni?
Lingua Libre baziĝas sur observado de kelkaj mankoj en la Vikimediaj projektoj kaj en Interreto entute:
- Manko de la diverseco: Dum la Interreto estas teorie alirebla por ĉiuj, ĝia enhavo ege malproporcie reprezentas ĉiujn lingvojn. Pli ol 50% de la retejoj estas en la angla lingvo; nur 301 el la tutmonde 7000+ lingvoj havas liberan enciklopedion[1], kies enhavo estas malpli kvalita kaj abunda ol tiu de pli disvolvitaj lingvoj kiel la angla[1],[2]. Aldone, la enhavo de la retejoj ofte sekvas okcidentajn normojn kaj bezonojn de verkado, kiuj nur emfazas kaj eternigas mankon de lingva diverseco.
- Foresto de parolaĵoj: Dum en lingvoj oni ĉefe parolas (nur 4 000 el 7 000 da lingvoj en la mondo havas skribsistemojn)[4], la interŝanĝo de scioj kaj informoj pere de novaj informaj kaj komunikaj teknologioj (NICT) ĉefe okazas skribforme, precipe enrete, malgraŭ ke ĝi ebligas riĉan multmedian formaton. Tiu ĉi perado de parolado per skribado estas fortege malhelpata de obstakloj, kiel la uzado de Unikodo-literoj, la skribkulturon, normigojn de la ortografioj aŭ nivelon de literacio en socioj.
- Tiu manko de diverseco kaj parolado limigas kapablon de interretaj uzantoj komuniki kaj kontribui interrete en diversajn retajn platformojn, kie ili ne povas trovi enhavon aŭ komunumojn, kiuj uzas ilian lingvon. Por la regionaj minoritataj lingvoj, parolataj aŭ skribataj, la mankoj minacas precipe la malbone ekipitajn komunumojn, multaj el kiuj nun riskas formorti kaj por kiuj ĉeesto en la reto estas grava defio kaj ŝanco.
- Fakte, oni taksas ke el la 7000 lingvoj ekzistantaj hodiaŭ nur 2500 postvivos dum la venonta jarcento kaj nur 250 (malpli ol 5%!) akiros sufiĉan retan videblecon - t.e. estos regule uzataj por komunikado ciferecforme de denaskaj parolantoj, kiuj sentas sin komforte en la Interreto - faktoro, kiu gravas por la vivkapableco de la lingvoj[5]. La iniciatoj de lingvistoj kaj apartaj aktivuloj por dokumenti kaj kunuzi interretajn datumojn, rimedojn kaj enhavojn en la konservotaj lingvoj, ne rekte kontribuas al la vigligo de la lingvaj komunumoj en la Interreto, kaj sekve restas limigitaj en ilia efiko.
Lingua Libre celas kompensi tiun mankon de subteno helpante al lingvaj komunumoj, kiuj deziras enkonstrui kaj promocii sian lingvon en la ciferecan spacon, esplorante rimedojn alternativajn al skriba komunikado, kun la espero ke tio liberigos la retan komunikado en kreskanta nombro da lingvoj. Ĉi tiu celo en si mem favoras regionajn minoritatajn lingvojn, kiuj estas parole kaj skribe malbone dotitaj, sed ankaŭ utilas por pli abunde dotitaj lingvoj, kiuj volas reliefigi siajn parolajn kaj vidajn aspektojn. Por plenumi sian mision, Lingua Libre proponas retan solvon por amasa registrado, kondukante al la publikigo de komune prilaborita multlingva aŭdvida korpuso sub libera permesilo, kies alvokiĝo estas informi per konsultado kaj revigliĝo per ekigo de la kontribuo de novaj lingvokomunumoj ĉe Lingua Libre kaj poste eksteren.
Partneroj
